 |
Δρ Κωσταντίνος Ν. Χατζηγεωργίου Μαιευτήρας- Χειρούργος Γυναικολόγος Χρυσοστόμου Σμύρνης 8, 4ος όροφος 2310- 227981 Τ.Κ. 54622, Θεσσαλονίκη www.gyn.gr/chatzigeorgiou |
Στα μέσα Ιουλίου 2002, δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα της μεγάλης μελέτης της Women’s Health Initiative των Η.Π.Α. (JAMA; 288(3): 321-333, 2002) καθώς και της HERS II (Heart and Estrogen/Progestin Replacement Study Follow-up). Τα αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα πως η ορμονική υποκατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε γυναίκες που βρίσκονται στην κλιμακτήριο ή στην εμμηνόπαυση, δεν ενδείκνυται ούτε στα πλαίσια της πρωτογενούς πρόληψης ούτε στα πλαίσια μιας «δευτερογενούς» πρόληψης.
Η μελέτη της Women’s Health Initiative είχε σχεδιαστεί να τελειώσει το 2005, και ερευνούσε την προληπτική δράση του συνδυασμού οιστρογόνου/ προγεστερόνης σε εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια. Στην πραγματικότητα αποδείχθηκε το ακριβώς αντίθετο. Μετά από μια μέση περίοδο παρακολούθησης 5,2 ετών, φάνηκε πως σε μακροχρόνια χρήση του συνδυασμού, το ποσοστό των εγκεφαλικών επεισοδίων αυξήθηκε κατά 41% και των καρδιακών προσβολών κατά 29%. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι προσβολές από καρκίνο του μαστού κατά 26%. Αποτέλεσμα ήταν να διακοπεί πάραυτα η μελέτη, και συνεστήθη στις γυναίκες που συμμετείχαν σε αυτή να διακόψουν αμέσως τη χρήση των ορμονών. Στις γυναίκες που χρησιμοποίησαν για μικρό χρονικό διάστημα τις ορμόνες, δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος.
Ο Καθηγητής Hans Georg Bender, Πρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Μαιευτικής-Γυναικολογίας (Deutsche Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe e.V.), αντέδρασε αμέσως και έδωσε συνέντευξη στον Τύπο στις 17 Ιουλίου 2002, σημειώνοντας μεταξύ των άλλων τα εξής: Συνιστάται η βραχυπρόθεσμη χρησιμοποίηση μιας εξατομικευμένης ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης ως αποτελεσματικού μέσου στην αντιμετώπιση των έντονων συμπτωμάτων κατά την κλιμακτήριο περίοδο, όπως αϋπνίες, εξάψεις ή συμπτώματα κατάθλιψης. Επί εμμονής των συμπτωμάτων μπορεί να συνεχιστεί η θεραπεία υπό τακτική παρακολούθηση. Σε ότι αφορά στη μακροχρόνια χρήση ορμονικής υποκατάστασης ως πρόληψης καρδιακών επεισοδίων, τα μέχρι στιγμής ερευνητικά αποτελέσματα δεν έδειξαν τα αναμενόμενα πλεονεκτήματα. Ο Καθηγητής Bender συνεχίζει, σημειώνοντας πως τα αποτελέσματα της μελέτης έχουν μείζονα σημασία για την αξιολόγηση της ορμονικής υποκατάστασης, για την οποία υπήρχαν μέχρι στιγμής σε μεγάλο βαθμό αντικρουόμενες απόψεις. Και καταλήγει, υπογραμμίζοντας πως ενώ η μακροχρόνια ορμονική υποκατάσταση ασκεί αποδεδειγμένη προφυλακτική δράση έναντι της οστεοπόρωσης και του καρκίνου του εντέρου, ο αυξημένος κίνδυνος για καρδιακά επεισόδια και καρκίνο του μαστού αποτελεί σημείο μέγιστης προσοχής.
Σχόλιο 1): Πρέπει στο σημείο αυτό να τονισθεί, πως η εν λόγω μελέτη, παρουσιάζει κάποια συστηματικά σφάλματα όπως η είσοδος στη μελέτη γυναικών με σχετικά μεγάλο μέσο όρο ηλικίας και ο μη έλεγχος άλλων παραγόντων κινδύνου όπως οι τυχόν προθεραπείες ή η κληρονομική επιβάρυνση.
Σχόλιο 2): Στη Γερμανία τουλάχιστον, ξεκίνησε έντονη διαμάχη μεταξύ των γυναικολόγων σχετικά με την αξία που πρέπει να δοθεί στην παραπάνω μελέτη. Πολλοί προσπάθησαν να μετριάσουν τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν, υπερθεματίζοντας τα πλεονεκτήματα της ορμονικής υποκατάστασης. Ο Καθηγητής Frank P. Meyer, σε επιστολή του (Deutsches Ärzteblatt; 34-35; 1913, 2002), καταφέρεται εναντίον αυτών των «opinion leaders», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπλοκής με φαρμακευτικές εταιρείες. Σημειώνει πως η ορμονική υποκατάσταση προπαγανδιζόταν τα τελευταία χρόνια, μετατρέποντας σε ασθενείς, υγιείς κατά τα άλλα γυναίκες, χωρίς να υπάρχει ούτε μία αξιόπιστη κλινική μελέτη στο θέμα αυτό, και χαρακτηρίζει το όλο θέμα ως σκάνδαλο! Καταλήγει υποστηρίζοντας πως όποιος θέλει να επιβάλλει μια ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, ανεξαρτήτως συνδυασμού ορμονών, πρέπει να προσκομίσει αποτελέσματα από διπλές- τυφλές τυχαιοποιημένες μελέτες.